Budżet Bielska-Białej na 2020 rok

Budżet Bielska-Białej na 2020 rok

Podczas sesji 17 grudnia br.  Rada Miejska Bielska-Białej przyjęła budżet na przyszły rok. W przedłożonym Radzie Miejskiej w listopadzie br. projekcie budżetu na 2020 rok, dochody budżetu Miasta wynosiły 1.427 mln zł, wydatki 1.568 mln zł, deficyt 141 mln zł. Projekt budżetu został pozytywnie zaopiniowany przez Regionalną Izbę Obrachunkową. W wyniku konieczności wprowadzenia zmian w przedłożonym projekcie budżetu, złożona została autopoprawka, uwzględniająca zmiany w przedsięwzięciu dofinansowywanym środkami z budżetu Unii Europejskiej oraz sugestie Regionalnej Izby Obrachunkowej.

W przedstawionym projekcie budżetu miasta Bielska-Białej na 2020 rok zapewniona została  właściwa relacja pomiędzy dochodami bieżącymi a wydatkami bieżącymi, która stanowinadwyżkę operacyjną w wysokości 53,5 mln zł, co jest wyznacznikiem między innymi możliwych do zrealizowania planów inwestycyjnych. - Nadwyżka operacyjna powiatu wynosi minus 27 mln zł, natomiast po stronie gminy wynosi 80,5 mln zł. W rozbiciu nadwyżki operacyjnej na gminę i powiat widać, jak duża jest dysproporcja w finansowaniu zadań, które w tym mieście chciałbym, aby były na wysokim poziomie, zarówno te oświatowe, kulturalne jak i z zakresu pomocy społecznej. Nadwyżka operacyjna pozwala utrzymać wysoki potencjał w zakresie absorpcji środków unijnych oraz określa poziom wiarygodności kredytowej naszego Miasta. Polityka finansowa Miasta na 2020 rok skoncentrowana będzie zatem na zapewnieniu właściwego poziomu środków finansowych na realizację zadań ujętych w projekcie budżetu oraz na utrzymaniu indywidualnego wskaźnika zadłużenia na bezpiecznym poziomie – mówił podczas sesji prezydent Jarosław Klimaszewski.

Skonstruowanie projektu budżetu na 2020 rok stanowiło ogromne wyzwanie, co było spowodowane między innymi konsekwencjami wynikającymi z decyzji władz centralnych dotyczących podatku dochodowego od osób fizycznych (tj. zwolnienia z podatku dochodowego osób do 26 roku życia, obniżenia stawki z 18% do 17% oraz ponad dwukrotnego podwyższenia limitu pracowniczych kosztów uzyskania przychodów). Z punktu widzenia mieszkańców każdego samorządu w naszym kraju, zmiany te są bardzo korzystne, niestety dla budżetu samorządu powodują znaczący ubytek wpływów z tytułu udziałów w PIT w 2020 roku oraz w latach następnych. Miasto Bielsko-Biała musiało obniżyć plan dochodów z tytułu udziału w PIT o 25 mln zł w stosunku do informacji przekazanych przez Ministra Finansów. Kolejnym obciążeniem dla budżetu miasta w 2020 roku i w latach następnych są skutki decyzji władz centralnych w zakresie znacznego wzrostu płacy minimalnej i związanych z tym rosnących oczekiwań płacowych pracowników. Biorąc pod uwagę powyższe czynniki, w celu uzyskania założonej nadwyżki operacyjnej, niezbędne było podjęcie decyzji o ograniczeniu wydatków w wielu obszarach funkcjonowania Miasta tak, aby stworzyć bezpieczny i stabilny budżet.

Dochody budżetu miasta na 2020 rok zaplanowane zostały w wysokości 1.428 mln zł, co stanowi wzrost o 23,5%. W ramach ogólnej kwoty dochodów, dochody bieżące stanowią 1.200 mln zł i stanowią 84% dochodów ogółem, natomiast dochody majątkowe 228 mln zł i stanowią 16%. Na tak wysoki poziom dochodów majątkowych decydujący wpływ ma wysokość środków z budżetu Unii Europejskiej w ramach perspektywy UE na lata 2014-2020, jakie Miasto w przyszłym roku planuje uzyskać na zadania finansowane z udziałem tych środków.

Wpływy ze środków unijnych planuje się bowiem na kwotę 222 mln zł. Najwyższe kwoty zaplanowano w związku z kontynuacją trzech dużych projektów inwestycyjnych związanych z rozbudową odcinka drogi wojewódzkiej nr 942, rozbudową DK 52 (ul. Krakowskiej/ul. Żywieckiej) oraz nowoczesną bazą Beskidzkiego Centrum Onkologii – Szpitala Miejskiego im. Jana Pawła II w Bielsku-Białej.

Dochody bieżące na 2020 rok są wyższe o ponad 13%, co w głównej mierze związane jest z ogólnokrajowym wzrostem gospodarczym.

Dochody własne wynoszą 663 mln zł i stanowią 46% dochodów ogółem. W odniesieniu do bieżącego roku dochody własne są wyższe o ponad 4%. Najwyższe wpływy dotyczą udziałów w podatkach od osób fizycznych i prawnych – 328 mln zł.

Udziały w podatkach są głównym źródłem dochodów miasta, gdyż stanowią 23% dochodów ogółem. Prognozowane przez Ministra Finansów udziały w PIT zostały zaplanowane w mniejszej wysokości  z uwagi na zmiany podatkowe, jakie wprowadzono w 2019 roku. Takie działanie ma na celu zabezpieczenie należytego wykonania zadań własnych miasta. Jaki faktycznie udziały w podatkach osiągną poziom w następnym roku budżetowym, trudno obecnie przewidzieć. Miasto bowiem nie ma wpływu na wysokość tych dochodów, gdyż są one uzależnione od sytuacji gospodarczej, poziomu bezrobocia oraz wysokości wynagrodzeń.

Podatki i opłaty oszacowano w oparciu o przewidywane wykonanie roku 2019, uwzględniając zmiany w stosownych przepisach prawnych i uchwałach podatkowych Rady Miejskiej.

Dochody z majątku zaplanowano na poziomie prawie 8 mln zł, biorąc pod uwagę szacowane dochody ze sprzedaży mienia, jak i przewidywane wpływy z dywidend. Nie planuje się wzrostu wpływów ze sprzedaży mienia, z uwagi na stopniowe wyczerpywanie się atrakcyjnych terenów w mieście.

Subwencję ogólną z budżetu państwa wprowadzono do przyszłorocznego budżetu na podstawie informacji Ministra Finansów. Część oświatowa subwencji ogólnej zaplanowana została w kwocie 269 mln zł, tj. prawie o 27 mln zł wyższej w stosunku do bieżącego roku. Należy zaznaczyć, że mimo corocznego wzrostu części oświatowej subwencji ogólnej, nie pokrywa ona wciąż bieżących kosztów wynagrodzeń, a także kosztów rzeczowych, nie mówiąc już o środkach na inwestycje (należy wspomnieć, że na inwestycje oświatowe planuje się przeznaczyć w 2020 roku ponad 52 mln zł). Stanowi to więc duże obciążenie dla budżetu Miasta, które staje przed koniecznością zapewnienia dodatkowych źródeł finansowania tych zadań. 

Dotacje celowe z budżetu państwa przyjęto w budżecie Miasta w wielkościach określonych przez Wojewodę Śląskiego i Krajowe Biuro Wyborcze. Łączna kwota dotacji na przyszły rok wynosi prawie 265 mln zł i jest wyższa o około 88 mln zł w stosunku do roku bieżącego. Wiąże się to w głównej mierze z przyznaniem Miastu dotacji na realizację zadań z zakresu administracji rządowej, w tym na realizację Programu 500+ w wysokości 178 mln zł, co stanowi 12% dochodów ogółem.

Na realizację wydatków w 2020 roku zaplanowano kwotę 1.569 mln zł, czyli więcej o 196 mln zł w stosunku do 2019 roku.

Opracowując projekt budżetu konieczne było zapewnienie środków na obligatoryjne zadania, tj. uwzględniające bieżące utrzymanie Miasta, przy założeniu podjęcia wszelkich dostępnych działań oszczędnościowych, a także na realizację najważniejszych projektów inwestycyjnych z udziałem środków unijnych oraz zadań kontynuowanych. Wydatki ukierunkowane są na realizację zarówno zadań własnych jak i na możliwie jak najbardziej efektywne zaspokojenie oczekiwań mieszkańców Miasta w zakresie ich bieżących potrzeb.

W 2020 roku, podobnie jak w latach poprzednich, najwyższe kwoty planuje się w obszarze oświaty (478 mln zł), pomocy społecznej i rodziny oraz pozostałych zadań w zakresie polityki społecznej  (316 mln zł), a także utrzymania dróg i komunikacji miejskiej (292 mln zł).

Największy wzrost nakładów, w porównaniu do 2019 roku, przewidziano w ochronie zdrowia (wzrost o 123%), co związane jest w głównej mierze z realizacją inwestycji współfinansowanej ze środków budżetu Unii Europejskiej.

Wydatki bieżące zaplanowane zostały w kwocie 1.146 mln zł i są wyższe w porównaniu do 2019 roku o 14,5%. Zwiększenie wydatków bieżących wynika głównie ze wzrostu kosztów funkcjonowania jednostek organizacyjnych miasta, w tym skutków zmian płacowych. Mimo, że Miasto podejmuje różne działania mające na celu ograniczenie kosztów, nie ma możliwości dalszego obniżenia wydatków bieżących. Ponadto przy konstruowaniu budżetu warto zwrócić uwagę na fakt, że oddawane corocznie do użytkowania inwestycje miejskie, generują w latach następnych dodatkowe koszty bieżące, związane z ich utrzymaniem. Dotyczy to także projektów realizowanych z budżetu partycypacyjnego, zwanego budżetem obywatelskim.

Przyszłoroczny budżet Miasta, zgodnie z przyjętymi założeniami, ma charakter zdecydowanie proinwestycyjny. Biorąc pod uwagę środki unijne z perspektywy finansowej 2014-2020, wydatki majątkowe na 2020 rok zaplanowane zostały w kwocie 423 mln zł, stanowiąc tym samym 27% wydatków ogółem.

Wydatki majątkowe dotyczą kontynuacji zadań inwestycyjnych, a także realizacji nowych zadań, w tym z udziałem środków z Unii Europejskiej w kwocie ponad 146 mln zł.

W przyszłorocznym budżecie największy udział w wydatkach majątkowych ogółem stanowią inwestycje w zakresie:

  • transportu     47,4%       /kwota 200,4 mln zł/,
  • ochrony zdrowia    18,3%       /kwota   77,4 mln zł/, 
  • oświaty   11,9%       /kwota   50,3 mln zł/,
  • gospodarki mieszkaniowej  8,9%       /kwota   37,7 mln zł/,
  • gospodarki komunalnej i ochrony środowiska 4,6%    /kwota   19,6 mln zł/,

Najwyższe kwoty planuje się przeznaczyć na realizację następujących inwestycji:

  1. w zakresie transportu:
  • rozbudowa odcinka drogi wojewódzkiej nr 942 – 113,3 mln zł,
    w tym: ze środków Unii Europejskiej – 78,7 mln zł,
  • rozbudowa DK 52 (ul. Krakowskiej/ul. Żywieckiej) – 23 mln zł,
    w tym: ze środków Unii Europejskiej – 18,1 mln zł,
  1. w zakresie gospodarki mieszkaniowej:
  • Nowe życie w starych – nowych budynkach. Rewitalizacja obszarów zdegradowanych
    (etap I i II) – 9,0 mln zł,
  1. w zakresie oświaty:
  • termomodernizacja oraz rozbudowa budynku Zespołu Szkół Technicznych i Handlowych przy ul. Józefa Lompy 11 – 9,1 mln zł,
  • modernizacja basenu w Zespole Szkół Ogólnokształcących im. A.Krajowej przy ul. Sterniczej 4,
  • budowa sali gimnastycznej przy Szkole Podstawowej nr 31 przy ul. Zapłocie Duże 1 – 6 mln zł,
  • budowa przedszkola przy ul. Janowickiej w Hałcnowie - 4 mln zł,
  • rozbudowa budynku Przedszkola nr 39 przy ul. Mazańcowickiej w Komorowicach Śl. – 1,8 mln zł,
  • termomodernizacja budynku Przedszkola nr 50 przy ul. Łagodnej 27a – 1,6 mln zł,
  • termomodernizacja budynku Przedszkola nr 35 przy ul. Spółdzielców 17 – 2 mln zł,
  • rozbudowa Przedszkola nr 30 przy ul. Karpackiej 115 – 1,8 mln zł,
  • rozbudowa Przedszkola nr 4 przy ul. Kazimierza Wielkiego 12 – 4 mln zł
  1. w zakresie ochrony zdrowia:
  • nowoczesna baza Beskidzkiego Centrum Onkologii – Szpitala Miejskiego im. Jana Pawła II
    w B-B – 62,5 mln zł, w tym: ze środków Unii Europejskiej – 44,9 mln zł,
  • restrukturyzacja wraz z modernizacją Beskidzkiego Centrum Onkologii – Szpitala Miejskiego im. Jana Pawła II w Bielsku-Białej 9,8 mln zł,
  1. w zakresie gospodarki komunalnej i ochrony środowiska:
  • Aktywne przestrzenie - rewitalizacja terenów miejskich w Bielsku-Białej (Etap II i III)
    – 4,7 mln zł, w tym: ze środków Unii Europejskiej – 2,6 mln zł,
  1. w zakresie kultury fizycznej:
  • modernizacja pływalni Panorama – 6,7 mln zł.

W projekcie budżetu zapewnione zostały także środki na:

  • realizację Budżetu Obywatelskiego – 5,0 mln zł,
  • realizację Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych
    oraz Gminnego Programu Przeciwdziałania Narkomanii w wysokości – 4,4 mln zł,
  • prace społeczno-użyteczne – 1,4 mln zł,
  • dofinansowanie do wypoczynku dzieci i młodzieży w ramach akcji lato - zima – 0,9 mln zł,
  • wydatki związane z ochroną środowiska – 1,5 mln zł,
  • wydatki na funkcjonowanie systemu gospodarowania odpadami komunalnymi – 50 mln zł,
  • dopłaty dla mieszkańców do proekologicznego systemu grzewczego – 3 mln zł, a w całym programie 14 mln zł,
  • wydatki związane z poprawą powietrza w mieście – 10,5 mln zł.

Wydatek związany z wpłatą do budżetu państwa (tzw. „janosikowego”) w 2020 roku będzie kosztował Miasto 13 mln zł.

Z uwagi na sposób konstrukcji budżetu, ograniczone są możliwości finansowe Miasta i w związku z tym nie jest możliwe uwzględnienie w projekcie budżetu na 2020 rok wielu innych, równie ważnych i potrzebnych zadań inwestycyjnych. Z doświadczenia lat ubiegłych możemy wnioskować, że część zadań zostanie uwzględniona w budżecie w trakcie roku.

Projekt budżetu został zaplanowany z deficytem w wysokości 141,5 mln zł. Źródłami finansowania ujemnego wyniku budżetu będzie kredyt w kwocie 220 mln zł, pożyczka rewitalizacyjna z Banku Gospodarstwa Krajowego – 15,3 mln zł, pożyczka z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska  i Gospodarki Wodnej – 1,3 mln zł, emisja obligacji komunalnych – 3,9 mln zł, a także wolne środki  w wysokości 2,6 mln zł.

Trzeba przyznać, że planowane do zaciągnięcia w 2020 roku kredyty i pożyczki, a także emisja obligacji stanowią znaczne obciążenie dla przyszłorocznego budżetu i lat następnych (w 2020 roku konieczne jest zapewnienie na ten cel środków w kwocie 111,8 mln zł). Nie mniej jednak wykonanie tego bardzo trudnego budżetu 2020 roku nie będzie możliwe bez udziału finansowania zewnętrznego. Należy zwrócić uwagę, że aby zabezpieczyć wkład własny do projektów unijnych tylko w zakresie zadań inwestycyjnych konieczne jest zapewnienie na ten cel środków w kwocie prawie 76 mln zł. Przewiduje się jednak, że będą podejmowane wszelkie możliwe działania mające na celu zmniejszenie tego zadłużenia, ponieważ koszty jego obsługi i spłaty obciążają w następnych latach budżet Miasta i tym samym ograniczają środki na jego funkcjonowanie. Takie działania są konieczne, ponieważ trzeba mieć na uwadze wskaźniki zadłużenia.

Indywidualny wskaźnik zadłużenia miasta Bielska-Białej wynikający z art. 243 ustawy o finansach publicznych liczony dla 2020 roku wynosi 3,26% – przy dopuszczalnym 12,42% i pomimo zaplanowanych na przyszły rok kredytów, pożyczek i obligacji, wskaźnik ten stanowi jedynie około 25% maksymalnej jego wysokości.

Konieczne będzie bieżące monitorowanie poziomu wskaźników, tak aby zadłużenie utrzymywało się na bezpiecznym poziomie, a także aby Miasto mogło aplikować o środki unijne w okresie programowania przypadającym na lata 2014-2020 oraz w kolejnej perspektywie.

W wyniku autopoprawki do projektu budżetu miasta Bielska-Białej na 2020 rok, zostały wprowadzone również odpowiednie zmiany w wieloletniej prognozie finansowej.