Cmentarz żydowski przy ul. Cieszyńskiej 92 w Bielsku-Białej – numer rejestru zabytków A-582/88
Udzielenie dotacji celowej w wysokości 80.000,00 PLN na sporządzenie projektu i remont ogólnodostępnego węzła sanitarnego wraz ze wszystkimi instalacjami i stolarką w domu pogrzebowym na cmentarzu żydowskim znajdującym się przy ul. Cieszyńskiej 92 w Bielsku-Białej – realizacja prac 2019 r.
Historia
Cmentarz założony na terenie Aleksandowic w oparciu o zezwolenie uzyskane przez Żydów bielskich w 1849 r. W granicach pierwotnych zaznaczony na planie katastralnym Aleksandowic 1873. Przedłużony ku południu zgodnie z obecnym zasięgiem zapewne po 1873 - około 1880 r. z jednoczesną budową synagogi cmentarnej. Poszerzony o część zachodnią na przełomie XIX i XX wieku. Zdewastowany w okresie okupacji hitlerowskiej 1939 - 1945.
Opis budynku Synagogi cmentarnej
Zbudowana w stylistyce historyzmu w typie Rundbogenstil. Bryła i elewacje skomponowane symetrycznie. Trójczłonowa, część środkowa o wyższym, dwukondygnacjowym gabarycie (okna w dwóch strefach), występująca ryzalitowo w elewacjach frontowej i tylnej, mieszcząca jednoprzestrzenne wnętrze synagogalne oraz para aneksów po bokach, o gabarytach parterowych, mieszczących dodatkowe pomieszczenia. Dachy niskie: nad częścią środkową czterospadowy, nad oboma bocznymi trójspadowe. Elewacje o dekoracyjnym licu ceglanym, dwubarwnym (poziome pasy żółte i ceglaste), z detalem z cegły, otwory arkadowe, na parterze znacznych rozmiarów, w górnej strefie drobne. Stolarka bramy (na osi fasady) dwuskrzydłowa, z dekoracyjnymi płycinami, w arkadzie przeszklona z kutymi kratami z motywem Gwiazdy Dawida. W bramie na osi elewacji tylnej zachowana stolarka nadświetla o maswerkowych podziałach. Wnętrze synagogalne nakryte drewnianym stropem plafonowym dzielonym profilowanymi belkami na prostokątne pola, z orientalizującą dekoracją malarską o motywach geometrycznych i stylizowanych roślinnych, ściany o artykulacji lizenowej, zwieńczone gzymsem. Na ścianie tablica ku czci Żydów wymordowanych w okresie okupacji hitlerowskiej 1939 - 1945.
Prace polegały na remoncie węzła sanitarnego wraz z wykonaniem wszystkich instalacji, wymianą tynków, położeniem posadzek, montażem stolarki okiennej i drzwiowej. Chodziło o stworzenie zaplecza sanitarnego dla odbywających się w synagodze wydarzeń kulturalnych. Całość prac wykonywana była w oparciu o dokumentację projektową zatwierdzoną przez Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków Delegatura w Bielsku-Białej.
Materiał zdjęciowy:
