Podczas XX sesji Rady Miejskiej w Bielsku-Białej 18 grudnia radni uchwalili rekordowy plan finansowy dla Stolicy Podbeskidzia na rok 2026. Zakłada on dochody na poziomie 2 mld 150 mln zł, wydatki w wysokości 2 mld 258,5 mln zł; deficyt wyniesie 108,5 mln zł.
Najpierw prezydent Bielska-Białej Jarosław Klimaszewski zaprezentował najważniejsze założenia planu finansowego na przyszły rok:
- Projektowanie budżetu jest co roku zadaniem trudnym i skomplikowanym. Konieczne jest bowiem zrównoważenie potrzeb w każdym obszarze funkcjonowania miasta oraz oczekiwań mieszkańców. Polityka finansowa Bielska-Białej w 2026 roku będzie ukierunkowana na utrzymanie stabilności finansów publicznych, przy jednoczesnym zapewnieniu właściwego poziomu środków na finansowanie wydatków bieżących oraz przedsięwzięć inwestycyjnych, umożliwiających optymalną realizację postawionych celów, przy jednoczesnym zachowaniu bezpiecznego poziomu zadłużenia, o czym będzie świadczył indywidualny wskaźnik zadłużenia – mówił prezydent.
Taka konstrukcja projektu budżetu oraz wieloletniej prognozy finansowej została zaopiniowana pozytywnie przez Regionalną Izbę Obrachunkową.
Dochody
Dochody budżetu wynoszą 2 mld 150 mln zł, z tego dochody bieżące 1 mld 978 mln zł i majątkowe 172 mln zł. Udział dochodów własnych w dochodach ogółem jest wysoki i wynosi 73 procent, co jest związane z nowym systemem finansowania samorządów, funkcjonującym od 2025 roku. Środki finansowe, jakie miasto otrzymywało dotychczas w formie subwencji oświatowej, przekazywane są w formie udziałów w podatkach PIT i CIT, które stanowią główne źródło finansowania zadań własnych miasta. Dochody z tego tytułu będą w przyszłym roku stanowić 46 procent dochodów ogółem, a ich wysokość wyniesie prawie 990 mln zł, tj. o 3 procent więcej niż w roku 2025.
Zmiana sposobu naliczania udziałów w podatkach PIT i CIT związana jest ze zmianą sposobu naliczania subwencji. W ustawie o dochodach JST przyjęto, iż od 2025 r. koszty związane z finansowaniem oświaty z założenia powinny być finansowanie z wpływów z tytułu PIT i CIT, a jedynie w przypadkach gdy kwota ta jest niewystarczająca, aby pokryć określone przez Ministerstwo Finansów potrzeby finansowe, naliczana jest subwencja. Na 2026 rok subwencja ogólna dla Bielska-Białej została ustalona na poziomie 268 mln zł.
- Przy poprzednim sposobie naliczania i reformie, którą wprowadził PiS, nastąpił ubytek w naszej kasie dochodów bieżących z PIT w kwocie 500 mln zł - podkreślał prezydent Jarosław Klimaszewski.
Podatki i opłaty lokalne oszacowano w oparciu o przewidywane wykonanie bieżącego roku, uwzględniając zmiany w stosownych przepisach prawnych i uchwałach podatkowych Rady Miejskiej.
Środki z budżetu Unii Europejskiej wynoszą 222 mln zł i stanowią trzykrotny wzrost w stosunku do roku bieżącego. Najwyższe kwoty zostały zaplanowane w związku z inwestycją związaną z budową zintegrowanego węzła przesiadkowego, infrastrukturą drogą, rowerową i komunikacyjną, a także inwestycjami związanymi z poprawą jakości powietrza w naszym mieście.
Budżet proinwestycyjny
Wydatki budżetu wynoszą 2 mld 258,5 mln zł i są o ponad 7 procent wyższe niż w roku 2025. W przyszłorocznym budżecie zostały zapewnione środki na obligatoryjne zadania przy założeniu wszelkich dostępnych działań oszczędnościowych, a także na realizację najważniejszych projektów inwestycyjnych z udziałem środków zewnętrznych oraz zadań kontynuowanych.
Wydatki bieżące będą wynosić 1 mld 878 mln zł, co stanowi wzrost o 3 procent w porównaniu do roku bieżącego. Sytuacja na rynku powoduje, że bardzo trudno jest ograniczać wydatki bieżące. Przykładem są wydatki związane z wynagrodzeniami pracowników, choćby te wynikające ze wzrostu płacy minimalnej, koszty bieżące związane z utrzymaniem oddawanych corocznie do użytkowania inwestycji miejskich. Najwyższą pozycją w wydatkach bieżących, zresztą jak co roku, są wydatki na oświatę, które wyniosą w przyszłym roku 920 mln zł, stanowiąc tym samym 49 procent wydatków bieżących całego miasta.
- Przyszłoroczny budżet to budżet proinwestycyjny. Wydatki majątkowe wynoszą 380,5 mln zł, z tego wydatki inwestycyjne 375 mln zł. To wzrost o 40 procent w porównaniu do roku bieżącego. Przyszły rok będzie okresem realizacji ważnych inwestycji dla mieszkańców naszego miasta. Inwestycje drogowe pochłoną 228 mln zł, czyli 61 procent przyszłorocznej puli na inwestycje - mówił prezydent Bielska-Białej.
Najważniejsze z inwestycji drogowych to budowa zintegrowanego węzła przesiadkowego wraz z modernizacją infrastruktury kolejowej, a także budowa Północnej Śródmiejskiej Obwodnicy Miasta. Będą one kosztować w przyszłym roku budżet miasta łącznie 103,5 mln zł. Celem tych inwestycji jest poprawa jakości transportu publicznego i zwiększenie jego dostępności dla podróżnych i turystów. Realizacja tych inwestycji pozwoli również ograniczyć emisyjność systemu transportowego, czyli zanieczyszczeń uciążliwych dla środowiska i mieszkańców. Kolejnymi większymi inwestycjami będzie kontynuacja rozbudowy ul. Piastowskiej (28,8 mln zł) oraz rozbudowa odcinka ul. Akademii Umiejętności (12 mln zł). Z innych ważnych inwestycji należy wymienić rozbudowę Inteligentnego Systemu Transportowego w Bielsku-Białej (23,2 mln zł) oraz realizację projektu VeloBiała - krajowej trasy rowerowej nr 17 na terenie miasta Bielska-Białej – chodzi o odcinek północny i południowy (30,1 mln zł). Większość inwestycji drogowych będzie realizowana przy udziale środków zewnętrznych.
Na gospodarkę komunalną i ochronę środowiska planujemy przeznaczyć prawie 75 mln zł, tj. ponad dwa razy więcej niż w roku bieżącym.
- Będziemy kontynuować zadania związane z ochroną środowiska i transformacją energetyczną, podejmując kroki w kierunku neutralności klimatycznej i rozwijając programy wsparcia dla ekologicznych rozwiązań, które podnoszą komfort naszego życia - podkreślał prezydent Klimaszewski.
Najważniejsze inwestycje to: odnawialne źródła energii dla mieszkańców Bielska-Białej (24 mln zł), adaptacja do zmian klimatu na terenie naszego miasta (19,9 mln zł), budowa instalacji fotowoltaicznych na budynkach użyteczności publicznej (14,6 mln zł).
Mimo wysokiego poziomu inwestycji planowanych na przyszły rok, wskaźnik spłaty zobowiązań pozostaje, podobnie jak w latach poprzednich, na bezpiecznym poziomie i wyniesie 3,53 procent przy dopuszczalnym 11,01 procenta.
- W przyszłorocznym budżecie zapewniona została właściwa relacja pomiędzy dochodami bieżącymi a wydatkami bieżącymi, która stanowi nadwyżkę operacyjną w rekordowej wysokości 100 mln zł. Ostatni raz nadwyżkę operacyjną przewyższającą kwotę 100 mln zł udało się nam założyć przy projektowaniu budżetu na 2010 rok, czyli 16 lat temu – przypominał prezydent. - Wysoki poziom nadwyżki operacyjnej jest wyznacznikiem m.in. możliwych do zrealizowania planów inwestycyjnych, a także pozwala utrzymać wysoki potencjał w zakresie absorpcji środków unijnych oraz określa poziom wiarygodności kredytowej naszego miasta.
Przyszłoroczny budżet zamknie się deficytem w kwocie 108,5 mln zł, który zostanie pokryty pożyczką w wysokości 104 mln zł (pozostała część pochodzić będzie z wolnych środków oraz spłaty udzielonej pożyczki). Planowana do zaciągnięcia na 2026 rok pożyczka w wysokości 140 mln zł stanowi znaczne obciążenie dla przyszłorocznego budżetu. Większość dużych inwestycji, głównie drogowych, będzie realizowana przy udziale środków zewnętrznych. Należy jednak zwrócić uwagę, że aby na przyszły rok zabezpieczyć wkład własny do realizacji projektów unijnych oraz programów rządowych, konieczne jest zapewnienie na ten cel środków w wysokości ponad 127 mln zł.
- Warto w tym miejscu przypomnieć, że co roku realizujemy inwestycje na wysokim poziomie, co ma wpływ na szybki rozwój miasta. W latach 2019-2025 wydatkowaliśmy na inwestycje blisko 2 mld zł. Jednak realizacja budżetu miasta z udziałem inwestycji na tak dużą skalę nie byłoby możliwa bez udziału finansowania zewnętrznego w postaci kredytu czy pożyczki. Z kolei zaciągnięcie przez miasto zobowiązań finansowych generuje wzrost zadłużenia. W latach 2019-2025 realizowaliśmy strategiczne inwestycje, które miały znaczący wpływ na wzrost zadłużenia, ale myślę, że jednocześnie w znaczący sposób przyczyniły się do poprawy jakości życia mieszkańców naszego miasta- przypomniał prezydent Klimaszewski.
Zrealizowane w tym czasie inwestycje to:
Rozbudowa odcinka drogi wojewódzkiej nr 942 ul. Cieszyńska 192 mln zł
Nowoczesna baza Beskidzkiego Centrum Onkologii - Szpitala Miejskiego im. Jana Pawła II 127 mln zł
Budownictwo komunalne (m.in. budowa 6 budynków mieszkalnych wielorodzinnych przy ulicy Wapiennej i Solskiego) 111 mln zł
Rozbudowa DK 52 (ul. Krakowskiej/ul. Żywieckiej) 86 mln zł
Rozbudowa ul. Eugeniusza Kwiatkowskiego wraz z budową obiektu mostowego nad LK nr 139 73 mln zł
Nowe życie w starych - nowych budynkach. Rewitalizacja obszarów zdegradowanych - etap I i II 58 mln zł
Modernizacja pływalni Panorama 58 mln zł
Modernizacja elementów nawierzchni jezdni i chodników 49 mln zł
Walka z niską emisją - likwidacja pieców węglowych poprzez podłączenie do miejskiej sieci ciepłowniczej oraz podłączenie instalacji gazowej i wykonanie centralnego ogrzewania etażowego 36 mln zł.
Prezydent przypomniał, że władze miasta nieustannie czynią starania w kierunku zmniejszenia zadłużenia. Od 2020 roku udało się dokonać wcześniejszych spłat części kredytów na kwotę blisko 152 mln zł, z tego 65 mln zł w roku 2025. W przyszłym roku budżetowym również będą podejmowane wszelkie możliwe działania mające na celu zmniejszenie zadłużenia, ponieważ koszty jego obsługi i spłaty obciążają w następnych latach budżet miasta.
- Ważne jest także, aby miasto postrzegane było, jak dotychczas, jako prężnie rozwijające się, atrakcyjne dla biznesu i jego mieszkańców, a także jak w poprzednich latach, wysoko oceniane w różnych rankingach. W 2026 roku Bielsko-Biała będzie pierwszą Polską Stolicą Kultury, co zapewni nam ogromny prestiż, a jednocześnie umożliwi realizację wielu wydarzeń kulturalnych. Tytuł pierwszej Polskiej Stolicy Kultury dla Bielska Białej to szansa na pokazanie światu wyjątkowego dziedzictwa i potencjału naszego miasta. To okazja, by wspólnie – z mieszkańcami, artystami, przedsiębiorcami i instytucjami – budować nową jakość życia, w której kultura staje się codziennością - zakończył Jarosław Klimaszewski.
Po dyskusji budżet w pełni zaakceptowało 15 radnych z Klubu Radnych Jarosława Klimaszewskiego i Koalicji Obywatelskiej, 9 radnych z klubu Prawa i Sprawiedliwości zagłosowało przeciwko.
Przewodnicząca RM Dorota Piegzik-Izydorczyk przedstawiła radnym przebieg prac nad budżetem w poszczególnych komisjach rady oraz pozytywne opinie Regionalnej Izby Obrachunkowej o planowanym budżecie, które potwierdziły, że plan finansowy dla Bielska-Białej został skonstruowany prawidłowo, przy zachowaniu bezpiecznego poziomu zadłużenia.
Po prezentacji budżetu przez prezydenta Bielska-Białej Jarosława Klimaszewskiego, przewodniczący Komisji Budżetu, Strategii i Rozwoju Gospodarczego RM Roman Matyja w imieniu komisji dokonał jego analizy.
Potem głos zabrali przedstawiciele poszczególnych klubów. W imieniu Klubu Radnych Jarosława Klimaszewskiego jego przewodnicząca Katarzyna Balicka rekomendowała radzie poparcie projektu budżetu. Mocne strony planu finansowego dla miasta podkreślał również przewodniczący Klubu Radnych Koalicji Obywatelskiej Krzysztof Jazowy. W innym tonie wypowiedział się przewodniczący Klubu Radnych Prawa i Sprawiedliwości Konrad Łoś, który zwracał uwagę m.in. na rosnące zadłużenie i małe środki na mieszkalnictwo.
Jak łatwo się domyślić po wypowiedziach przewodniczących poszczególnych klubów, głosowanie odzwierciedlało ich ocenę projektu. Za budżetem na 2026 rok w przedstawionym kształcie głosowało 15 radnych z Klubu Radnych Jarosława Klimaszewskiego i Koalicji Obywatelskiej, natomiast przeciw było 9 radnych z klubu Prawa i Sprawiedliwości.
Zaineresowanych pełnym przebiegiem sesji i dyskusji nad przyjęciem budżetu zachęcamy do obejrzenia relacji na stronie Urzędu Miejskiego w Bielsku-Białej.