Najważniejsze punkty programu pierwszej Polskiej Stolicy Kultury, którą w 2026 roku będzie nasze miasto, ogłosiły 19 listopada na specjalnej konferencji prasowej w Ratuszu władze Bielska-Białej. Szczegóły Preisner Scoring Competition - jednego z czołowych wydarzeń PSK 2026 - przedstawił pomysłodawca konkursu, światowej sławy kompozytor muzyki filmowej, urodzony w Bielsku-Białej Zbigniew Preisner.
Tytuł pierwszej Polskiej Stolicy Kultury, który uzyskało Bielsko-Biała, to nie tylko nagroda - to zaproszenie do świętowania, odkrywania i współtworzenia kultury. Tę myśl starali się przekazać dziś organizatorzy konferencji.
I tak spotkanie zaczęło się od podziękowań - mieszkańcom, Ministerstwu Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Narodowemu Centrum Kultury, Zarządowi Województwa Śląskiego, radnym miejskim i bielskim instytucjom kultury. Podziękowania te sformułował gospodarz pierwszej Polskiej Stolicy Kultury – prezydent Bielska-Białej Jarosław Klimaszewski.
- Przyszły rok będzie wyjątkowy w historii naszego miasta. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego uwierzyło w Bielsko-Białą i uwierzyło w polskie miasta. To właśnie w ministerstwie rozpoczął się projekt PSK. My chcemy zaangażować wszystkich w jego realizację – przede wszystkim naszych kreatywnych, wrażliwych na kulturę mieszkańców – dowiedli tego podczas starań o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury - i bielskie instytucje kultury, które przy każdej okazji pokazują, jak rewelacyjna jest współpraca między nimi. Dziękuję wszystkim, którzy angażują się w PSK – mówił włodarz. – Mam nadzieję, że przynajmniej w przyszłym roku, jeśli ktoś pomyśli: kultura, pomyśli też: Bielsko-Biała – dodał.
W imieniu władz centralnych, których wsparcie w projekcie PSK bardzo podkreślał podczas konferencji samorząd, filmowe przesłanie do bielszczanek i bielszczan nagrała zastępczyni dyrektora Narodowego Centrum Kultury, operatora projektu Joanna Orlik.
- Rok temu ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego ogłosiła nową polską markę – markę, która ma wspierać polskie samorządy w promocji kultury. To Polska Stolica Kultury. Na czele trzech pierwszych miast, które uzyskały ten tytuł, jest Bielsko-Biała. Wiemy, jak bardzo dużo te miasta mają do zaoferowania, jak bogatą jesteście społecznością i jak bardzo polecamy, aby przyjechali do was ludzie z Polski i zagranicy. Do zobaczenia 17 stycznia na otwarciu PSK w Bielsku-Białej – zaprosiła na pierwsze programowe wydarzenie. Program PSK 2026 jest bardzo bogaty i nie sposób przedstawić go na jednej konferencji prasowej. Jego szczegóły każdy może przeczytać na stronie internetowej bb2026.pl. Opiera się na idei znanej ze starań naszego miasta o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury – idei Miasta Splotów, w którym tkamy dobrostan, wykorzystując nici kreatywności, natury i wspólny. Bez tych nici nie ma miasta odpornego na przyszłe, trudne czasy. I w oparciu o tę ideę miasto przygotowało ponad 100 wydarzeń. Wydarzeń, które będą dostępne dla wszystkich mieszkańców i wszystkich gości, również tych ze szczególnymi potrzebami.
O najważniejszych wydarzeniach mówił naczelnik Wydziału Kultury i Promocji Urzędu Miejskiego w Bielsku-Białej Przemysław Smyczek, podkreślając, że będą wśród nich rzeczy nowe, ale również - wzbogacone elementami związanymi z PSK – takie, które już znamy z miejskiego kalendarza kulturalnego: Bielska Zadymka Jazzowa, Międzynarodowy Festiwal Sztuki Lalkarskiej, Festiwal Gitarowy, Festiwal Mała Czarna, Jesień Jazzowa czy Festiwal Kompozytorów Polskich.
Pierwszym wydarzeniem PSK 2026 będzie ceremonia otwarcia – 17 stycznia. Dzień rozpoczną barwne, widowiskowe pochody z muzyką na żywo na plac Wojska Polskiego. Finałem tej części będzie zatańczenie tam tradycyjnego poloneza. Na placu Ratuszowym odbędzie się koncert Bielskiej Orkiestry Kameralnej. Na scenie wraz z orkiestrą wystąpią m.in.: Gibbs, Urszula Dudziak, Kamil Bednarek, Kayah, Alien i Majtis, Wojciech Myrczek, Iwona Loranc, Andrzej Lampert, Forest oraz Maciej Szymonowicz. Wydarzenie połączy tradycję z nowoczesnością, tworząc muzyczną opowieść o mieście. Wieczorna gala w Cavatina Hall wprowadzi publiczność w świąteczny nastrój, podkreślając wielokulturowe dziedzictwo Bielska-Białej. Goście wysłuchają specjalnie skomponowanego na tę okazje utworu – hymnu PSK, muzycznej historii miasta w wykonaniu Orkiestry La Nostra Banda oraz zaproszonych solistów, w tym pianisty Mateusza Dubiela.
- Następnie – kolejna nowość - od 12 do 14 czerwca wspólnie z Narodowym Centrum Kultury zorganizujemy Wędrujący Festiwal opowiadający o naszej współzależności z naturą, o tym, że musimy o tę naturę dbać, bo w ten sposób dbamy o siebie. a to nasze podstawowe zadanie – mówił P. Smyczek.
Festiwal ma inspirować do ekologicznych postaw, łączyć miasta – polskie stolice kultury - wspólną odpowiedzialnością za naturę, promować lokalne praktyki i edukować poprzez sztukę. W programie znajdą się instalacje w Cygańskim Lesie, wielki plenerowy spektakl gigalalek o zrównoważonym rozwoju, warsztaty ekologiczne i górskie, wystawy fotograficzne, prelekcje himalaistów i podróżników, spacery tematyczne oraz spotkania z ekspertami. Motywem przewodnim będzie obieg węgla (Bielsko-Biała - Katowice) i obieg wody (Bielsko-Biała - Kołobrzeg).
Sierpień 2026 roku to cały miesiąc wydarzeń na Miejskiej Promenadzie Kultury, w którą zamieni się - zamknięta dla ruchu na cztery weekendy i jeden tydzień - ulica Zamkowa w centrum miasta. Zaplanowano tu warsztaty, pikniki rodzinne, będzie strefa chilloutu, koncerty w oknie, potańcówki, a na finał - plenerowa opera Carmen w wykonaniu aktorów Teatru Polskiego.
W połowie grudnia 2026 roku specjalny kulturalny pociąg Kolei Śląskich ruszy z Bielska-Białej do Katowic, aby przekazać temu miastu zaszczytny tytuł Polskiej Stolicy Kultury.
- Gwarantujemy też, że przez cały przyszły rok będziemy dowozić - i odwozić - wszystkich odbiorców kultury do Bielska-Białej, pierwszej Polskiej Stolicy Kultury – zapewniał obecny na konferencji prezes Kolei Śląskich Krzysztof Klimosz. - O szczegółach na temat dodatkowych pociągów poinformujemy w późniejszym terminie – dodał.
Po czym w Ratuszu - podobnie, jak to było na konferencji prasowej inaugurującej projekt PSK we wrześniu w Warszawie - sygnał światu, że projekt Polska Stolica Kultury zaczyna się w Bielsku-Białej, dał na tradycyjnej beskidzkiej trombicie Maciej Szymonowicz.
Druga część dzisiejszego spotkania poświęcona była pierwszej edycji konkursu Preisner Scoring Competition, który odbędzie się w ramach programu PSK 2026 w Bielsku-Białej w dniach 24-27 czerwca.
Preisner Scoring Competition to międzynarodowy konkurs kompozytorski stworzony z myślą o młodych twórcach muzyki filmowej i ilustracyjnej. Konkurs powstał z inicjatywy Zbigniewa Preisnera, jednego z najwybitniejszych polskich kompozytorów muzyki filmowej, a jego organizatorem jest Miejski Dom Kultury przy współpracy z Teatrem Polskim i Zespołem Szkół Muzycznych im. Stanisława Moniuszki. Celem wydarzenia jest odkrywanie nowych talentów, wspieranie młodego pokolenia kompozytorów oraz stworzenie przestrzeni, w której muzyka może pozostawać w dialogu ze sztuką – dawną i współczesną. W konkursie mogą wziąć udział kompozytorzy w wieku 18-35 lat. Nagroda główna to 25.000 euro. Zadanie konkursowe polega na stworzeniu 10-15-minutowego utworu inspirowanego obrazem Wieża Babel Pietera Breugla. Na podstawie nadesłanych utworów komisja wyłoni 10 finalistów, którzy zostaną zaproszeni do Bielska-Białej, gdzie wezmą udział w otwartych próbach orkiestry i przesłuchaniach. Po nich międzynarodowe jury (będą nimi Zbigniew Preisner, Lisa Gerrard, Fernando Trueba, Michel Duval, Matthew Sweet) wyłoni 3 laureatów. Wydarzenie finałowe konkursu zaplanowane jest na 27 czerwca w naszym mieście. W pierwszej części koncertu wykonane zostaną utwory laureatów i ogłoszony zwycięzca konkursu, w drugiej publiczność usłyszy utwory Zbigniewa Preisnera, który osobiście poprowadzi orkiestrę.
- Bielsko-Biała zawsze było mi bliskie. Nawet jak byłem w liceum czy na studiach, marzyłem żeby tu wrócić i zamieszkać. Niestety nie przewidziałem, że zrobię karierę. Ale po otrzymaniu tytułu Honorowego Obywatela Bielska-Białej wspólnie z władzami zastanawialiśmy się, co więcej można zrobić dla tego miasta. Wtedy wymyśliliśmy konkurs dla młodych kompozytorów - Preisner Scoring Competition. To wyjątkowe wydarzenie, które połączy muzykę, sztukę i miasto w jedną opowieść o kreatywności – mówił Zbigniew Preisner. – Utwór, na który czekamy, powinien być przede wszystkim oryginalny – dodał.
Tytuł pierwszej Polskiej Stolicy Kultury dla Bielska-Białej to szansa na pokazanie światu wyjątkowego dziedzictwa i potencjału naszego miasta. To okazja, by wspólnie – z mieszkańcami, artystami, przedsiębiorcami i instytucjami – budować nową jakość życia, w której kultura staje się codziennością.
