W Punkcie 11 w Bielsku-Białej 5 listopada odbyły się wyjątkowe warsztaty artystyczne inspirowane demonologią słowiańską, zorganizowane w ramach działań testowych międzynarodowego projektu Ożywianie kultury w przestrzeniach miejskich. Spotkanie poprowadził lokalny artysta Marcin Malik Malicki, a udział w nim wzięła młodzież z Bielska-Białej.
Tematem przewodnim warsztatów w Punkcie 11 była demonologia słowiańska – świat dawnych wierzeń, emocji i symboli, w którym natura i wyobraźnia przenikały się z ludzkim doświadczeniem. Punktem wyjścia była lista 12 postaci z uniwersum wierzeń ludowych, które trafiły na Szlak Słowiańskich Demonów, stworzony przez streetartowych artystów: Macieja Kamera Szymonowicza i Marcina Malika Malickiego w miejskiej przestrzeni.
Uczestnicy warsztatów, pracując pod okiem artysty, tworzyli własne symbole i postaci inspirowane mitologicznymi motywami na kafelkach ceramicznych, które następnie mogli przerobić na magnesy i zabrać do domu.
Podczas zajęć młodzież miała okazję nie tylko rozwijać swoje umiejętności artystyczne, ale także współpracować, rozmawiać i dzielić się emocjami w bezpiecznej, twórczej przestrzeni.
Właśnie takie działania – łączące sztukę i relacje – wpisują się w ideę projektu, który pokazuje, że kultura może być skutecznym narzędziem przeciwdziałania osamotnieniu i wzmacniania wspólnoty.
Projekt Ożywianie kultury w przestrzeniach miejskich ( REinventing Culture in Urban Places) jest częścią międzynarodowego programu URBACT IV, jego celem jest przeciwdziałanie izolacji społecznej i wzmacnianie więzi społecznych przez rozwijanie działań kulturalnych. Dla Bielska-Białej, które konsekwentnie rozwija aktywność kulturalną i społeczną, a w 2026 roku będzie nosić tytuł pierwszej Polskiej Stolicy Kultury, udział w tym projekcie stanowi ważny etap rozwoju. Tytuł ten otwiera nowe perspektywy i pozwala w pełni wykorzystać twórczy potencjał miasta. Inicjatywy takie jak ta wzmacniają świadomość, że Bielsko-Biała jest częścią europejskiej wspólnoty miast gotowych dzielić się doświadczeniem i sprawdzonymi rozwiązaniami.
Projekt bazuje na doświadczeniach dzielnicy Újbuda w Budapeszcie i zrealizowanym tam projekcie CUP4Creativity, którego celem było przeciwdziałanie osamotnieniu i izolacji cyfrowej poprzez kulturę – nie jako gotową ofertę, lecz jako proces współtworzenia. Dzięki programowi mikrograntów wsparcie otrzymało ponad 120 oddolnych inicjatyw, takich jak koncerty balkonowe, festyny sąsiedzkie czy mikrofestiwale. Miejskie przestrzenie zostały przekształcone w kreatywne huby i miejsca spotkań. Kluczowe znaczenie miało zaangażowanie lokalnej społeczności, mapowanie jej potrzeb oraz współpraca z biznesem i organizacjami społecznymi.
To właśnie ten model został uznany przez program URBACT za dobrą praktykę, łączącą Bielsko-Białą z innymi europejskimi miastami, które chcą z niego czerpać i go adaptować. W tym kontekście dobra praktyka to nie tylko inspiracja, lecz konkretne, sprawdzone rozwiązanie, które można elastycznie dostosować do lokalnych realiów. Dzięki temu nowe pomysły mogą być wdrażane szybciej i skuteczniej – w oparciu o doświadczenia partnerów zagranicznych.
Aleksandra Tarnawa, animatorka kultury i kierowniczka Punktu 11, podkreśla, że największą siłą są lokalne, oddolne inicjatywy, dające mieszkańcom poczucie sprawczości. Takie działania budują więzi, wzmacniają wspólnotę i zwiększają odpowiedzialność za wspólne otoczenie. Model naczyń połączonych – sieci przestrzeni dostosowanych do potrzeb różnych dzielnic – może, jak pokazuje przykład Újbuda, skutecznie ożywić tkankę miejską, zwłaszcza w jej historycznych częściach.
Międzynarodowa wymiana w ramach URBACT pozwala nie tylko korzystać ze sprawdzonych praktyk, ale też wzmacniać kompetencje lokalnych zespołów i budować wizerunek Bielska-Białej jako miasta otwartego, kreatywnego i współtworzonego przez mieszkańców.
Projekt Ożywianie kultury w przestrzeniach miejskich pokazuje, że kultura łączy ludzi, sztuka staje się językiem empatii, a wspólne działania – pierwszym krokiem do przezwyciężenia samotności. W Bielsku-Białej kultura nie tylko inspiruje, ale też zbliża i buduje wspólnotę.
