Otyłość to rosnący problem w wielu krajach. Najwięcej osób otyłych mieszka
w Wielkiej Brytanii (27,3%), Irlandii (25,5%) i Czechach (23,8%). W Polsce problem dotyczy 23,2% społeczeństwa.
Najmniej otyłych jest wśród Włochów, Francuzów i Luksemburczyków.
Tyjemy wtedy, gdy wydatek energetyczny jest mniejszy niż dostarczana ilość kalorii.
Najczęściej uważamy, że tuczące są tłuste produkty, a zapominamy o wpływie cukru na wzrost tkanki tłuszczowej, także tym, ukrytym w pokarmach oraz w napojach. Mała (300 ml) butelka Coca -Coli zawiera 7 łyżeczek cukru, sok dla dzieci 7, niegazowana wodza smakowa 3 łyżeczki cukru.
Nie sposób nie wspomnieć także o wysoce miażdżycogennym i tuczącym syropie glukozowo-fruktozowym powszechnie dodawanym przez producentów do potraw, nie tylko słodyczy, ale jogurtów czy wyrobów wędliniarskich. Dobrą radą jest czytanie etykiet - poznawanie składu wyrobu i rezygnowanie z produktów zawierających znaczne ich ilości.
Dlaczego tak łatwo tyjemy jedząc cukier?
Winna jest temu insulina, niezbędna do życia, ale w nadmiarze szkodliwa. Jest to hormon obniżający stężenie cukru we krwi, transportuje cukier do komórek, celem uzupełnienia braków energetycznych, a nadmiar cukru zamienia w tłuszcz po to, by móc wykorzystać go w sytuacji niedoboru.
Insulina również utrudnia spalanie cukru w mięśniach. Im więcej spożywamy cukru, tym więcej się wydziela insuliny obniżającej stężenie glukozy, co powoduje odczuwanie głodu
i sięganie po jedzenie.
Dodatek warzyw do wszystkich posiłków, nie tylko do obiadu, spowalnia wchłanianie cukru i zmniejsza ilość wydzielanej insuliny. Przykładem są Włosi, którzy jedzą późne kolacje zawierające produkty węglowodanowe, ale zawsze na początku posiłku z dużą porcją sałat.
Na przestrzeni lat przedstawiane były różne zalecenia specjalistów w zakresie zdrowego żywienia, które miały na celu wskazać właściwe proporcje produktów spożywczych w diecie.
Ostatnie zasady zdrowego odżywiania zostały opracowane w 2020 roku przez Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – PZH, które w sposób prosty, z grafiką w postaci talerza z różnorodnymi produktami, symbolizują zalecane proporcje poszczególnych grup produktów w całodziennej diecie wraz z kategoriami zaleceń „Jedz mniej”, „Jedz więcej” oraz „Zamieniaj”, w których wymienione zostały poszczególne grupy produktów.
W grafice uwzględnione zostały również elementy aktywności fizycznej i potrzeba utrzymania masy ciała w normie.
Poniżej „Zalecenia zdrowego żywienia” (Źródło: Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej PZH).
W celu zmniejszenia sprzedaży napojów słodzonych oraz innych produktów
z wysoką zawartością cukru w Polsce, od 1 stycznia 2021 r., wprowadzony został podatek cukrowy. Jest to opłata od napojów z dodatkiem substancji o właściwościach słodzących oraz kofeiny lub tauryny w produkcie gotowym do spożycia. Podatek ma zachęcić do wytwarzania oraz zakupu zdrowych produktów spożywczych.
Załącznik „Zalecenia zdrowego odżywiania”
Artykuł opracowała
dr n. med. Iwona Petrulewicz-Salamon
lekarz chorób wewnętrznych, diabetolog
