Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) depresja jest jedną z przyczyn niesprawności i niezdolności do pracy na świecie oraz najczęściej spotykanym zaburzeniem psychicznym. Choroba dotyka dwa razy częściej kobiet, chorują osoby
w różnym wieku, z różnych warstw społecznych, wykonujące różne zawody.
Co dziesiąty pacjent zgłaszający się do lekarza pierwszego kontaktu z powodu innych dolegliwości ma pełnoobjawową depresję, a drugie tyle osób cierpi z powodu pojedynczych objawów depresyjnych. Depresja to choroba, którą można i należy leczyć. Aktualnie dostępne są coraz lepsze metody terapii, które zapewniają większą skuteczność i są coraz mniej obciążające.
Istotnym jest zdiagnozowanie czy dany stan psychiczny jest depresją, czy może innym zaburzeniem lub chorobą psychiczną. Nie każdy smutek to oznaka choroby. Jeśli jednak stan przygnębienia utrzymuje się ponad 2 tygodnie i przez większą cześć dnia, nie pozwala normalnie funkcjonować, wywołuje poczucie lęku, niepokoju, napięcia, bezsenność i trudno go opanować, to można podejrzewać chorobę. Czasami to rodzina, przyjaciele zauważą zmianę w zachowaniu szybciej niż sam chory. Jeśli występują
wyżej wymienione symptomy, to należy je koniecznie skonsultować z lekarzem.
Terapią depresji zajmują się głównie lekarze psychiatrzy. Jeżeli jednak myśl
o zwróceniu się o pomoc do psychiatry wywołuje obawy, to właściwym do udzielenia pomocy jest lekarz pierwszego kontaktu, który może rozpoznać depresję i zaproponować terapię.
Leczenie zaburzeń depresyjnych zajmują się także psycholodzy kliniczni stosujący diagnostykę i terapię psychologiczną.
W chorobie o lekkim nasileniu można ograniczyć się do leczenia psychoterapeutycznego, w cięższych stanach potrzebne jest włączenie innych metod leczenia, prowadzonych przez lekarza psychiatrę.
Aktualnie główną metodą leczenia depresji jest farmakoterapia. Nowoczesne leki przeciwdepresyjne są skuteczne oraz bezpieczne, należy jednak pamiętać, że:
• leki przeciwdepresyjne nie uzależniają,
• leki przeciwdepresyjne nie działają od razu. Efekt terapeutyczny pojawia się po dwóch tygodniach od rozpoczęcia leczenia. Pełne działanie rozwija się w przeciągu pierwszych 2 miesięcy. Leczenie powinno trwać przez przynajmniej 6-8 miesięcy od momentu uzyskania poprawy, ostatnio zaleca się nawet 12 miesięcy. Leki odstawiane są stopniowo, zmniejszając dawkę,
• leki powinny być przyjmowane o stałych porach, zgodnie z zaleceniem lekarza psychiatry; nie mają działania doraźnego, a więc nie należy modyfikować dawki
w zależności od bieżącego samopoczucia,
• przyjmowaniu leków przeciwdepresyjnych mogą towarzyszyć, szczególnie
w początkowych tygodniach, działania niepożądane z reguły mają charakter łagodny
i przejściowy (nie są wskazaniem do odstawiania leku, a ewentualnie do kontaktu
z lekarzem prowadzącym),
• leków przeciwdepresyjnych nie należy gwałtownie odstawiać, gdyż często wiąże się to z ryzykiem wystąpienia nasilonych działań niepożądanych,
• z uwagi na potencjalne interakcje należy informować lekarzy innych specjalności
o przyjmowaniu leków przeciwdepresyjnych, a lekarza psychiatrę o przyjmowanych lekach związanych z leczeniem innych schorzeń.
Poza ww. metodami stosowanymi w leczeniu depresji wykorzystuje się także specjalistyczne świadczenia tj.: światłoterapia, stymulacja nerwu błędnego, a w cięższych postaciach choroby, stosowane w warunkach szpitalnych - elektrowstrząsy.
Dodatkowo na proces leczenia dobrze wpływa aktywność fizyczna, odpowiednia dieta, czas spędzony w grupie znajomych, przyjaciół itp.
Depresja sama nie przemija. Możliwości leczenia tej choroby jest wiele, zatem
w zależności od potrzeb możemy i powinniśmy z nich korzystać.
Artykuł został przygotowany przez lek. med. Sławomira Daneckiego, lekarza psychiatrę
